Masyw Pilska leży w Beskidzie Żywieckim, na granicy polsko-słowackiej, 20 km na południowy wschód od Żywca w województwie śląskim. Najwyższym szczytem jest Pilsko (1557 m n.p.m.) – drugi co do wysokości po Babiej Górze szczyt w całych Beskidach. Ze względu na wysokość i związaną z tym odmienność fauny i flory, masyw Pilska jest nie lada atrakcją samą w sobie.
Ze względu na dużą wysokość występuje tu jedyny w Beskidach – obok Babiej Góry – piętrowy, alpejski układ roślinności. Do ok. 1100 m n.p.m. rośnie mieszany las dolnoreglowy, który na wysokości ok. 1300 – 1400 m zanika przechodząc w naturalną kosodrzewinę. Piętro naturalnych hal i roślinności skalnej nie występuje jeszcze w pełnym zarysie. Szeroka kopuła Pilska wyraźnie góruje nad sąsiednimi kulminacjami, przewyższając je o 200 – 300 m, dlatego jego wierzchołek jest doskonałym punktem widokowym. Widać tu sporą część Beskidów Zachodnich od Baraniej Góry i Skrzycznego na zachodzie, przez Beskid Mały na północy, po Babią Górę oraz w oddali Tatry i Gorce na wschodzie. Najwyższy punkt znajduje się po słowackiej stronie granicy.
Na obszarze Pilska występuje cała paleta gatunków zwierząt charakterystycznych dla wysoko wzniesionych pasm górskich w Beskidach Zachodnich, jak również i nizin. Można tu spotkać drapieżne ptaki jak jastrząb czy orlik krzykliwy, a także rysia czy „króla puszczy karpackiej” – niedźwiedzia brunatnego. Największym matecznikiem dla niedźwiedzia jest rozległy słowacki rezerwat przyrody obejmujący duży obszar Pilska – prawie cały ten teren wyłączony jest z ruchu turystycznego.
Ze względu na bogactwo flory i fauny masyw Pilska objęty jest różnymi formami ochrony przyrody, zarówno po polskiej, jak i po słowackiej stronie granicy. Są to różnego typu rezerwaty, parki krajobrazowe, pomniki przyrody, obszary chronione.
Na Pilsku wykształciły się 4 piętra klimatyczne, do których nawiązują piętra roślinno – glebowe: piętro umiarkowanie ciepłe do 620 m, śr. temp. 6-8°C, piętro umiarkowanie chłodne od 620 do 1050 m, śr. temp. 4-6°C, piętro chłodne od 1050 do 1380 m, śr. temp. 2-4°C i piętro bardzo chłodne powyżej 1380 m, śr. temp. 0-2°C. Roczne sumy opadów wynoszą od poniżej 1000 mm na obszarze podnóży do prawie 1500 mm w górnej części stoków północnych i zachodnich. Najbardziej deszczowe miesiące to czerwiec i lipiec.
Źródła:
Niedźwiedź A., Figiel S., Beskidy, Cz. 1, Śląski i Żywiecki, Bielsko-Biała 1997.
Łajczak A., Monografia masywu Pilska (Beskid Żywiecki), Kraków 2015.
